Pierwszy człon nazwy chabru pochodzi od centaura Chirona,
który to miał wskazać ludziom jego lecznicze właściwości, drugi natomiast-
cyanus wywodzi się od greckiego słowa kyanos, które oznacza błękitny. Inne
nazwy rośliny to chaber zbożowy, modrzeniec, modrokwiat, wasilek, wasiłek, wołoszek, wołoszka, jasieniec, głowacz,
angielskie - cornflower, bluebottle.
 |
| Źródło ilustracji: Wikipedia |
Wianki z chabrów plecione w oktawę Bożego Ciała i zawieszane potem w stodołach miały chronić ziarno przed myszami.
Surowiec
Chaber bławatek kwitnie od maja (czerwca) do sierpnia (września),
w zależności od warunków pogodowych. Do celów leczniczych zbiera się świeżo rozkwitające
koszyczki kwiatowe, z których pozyskuje się brzeżne kwiaty języczkowe
(nieprawidłowo, ale powszechnie nazywane płatkami), uważając by ich nie
zmiażdżyć i poddaje szybkiemu suszeniu w suszarni ogrzewanej (przy powolnym
suszeniu tracą barwę i właściwości) w temperaturze do 45⁰C (niektóre źródła
podają 35⁰C), rozłożone np. na kawałkach gazy. Nie należy suszyć ich na słońcu
ze względu na rozpad niebieskiego barwnika, cyjaniny. Surowiec stanowi zatem
kwiat chabru bławatka bez kielicha (Flos Cyani sine calicis), który nie powinien
być zanieczyszczony wewnętrznymi kwiatami rurkowatymi.
1 kg suszu otrzymuje się z ok. 5 kg świeżych kwiatów. Susz powinien być przechowywany w szczelnym opakowaniu, np. trójwarstwowych torbach papierowych, w suchym i zacienionym miejscu.
W zielarniach można kupić zarówno całe koszyczki kwiatowe,
jak i wyłącznie kwiaty języczkowe. Te pierwsze są oczywiście o połowę tańsze,
ale wartość leczniczą maja przecież „płatki”.
Związki aktywne
Kwiaty chabru zawierają glikozydy antocyjanowe (cyjanina,
pelargonidyna), flawonoidy, związek goryczowy (centauryna), heterozyd
cichorynę, witaminę C, sole mineralne z dużą zawartością manganu, potas i
magnez.
Działanie
Wyciągi wodne wykazują dość silne działanie moczopędne,
zwiększając kilkakrotnie ilość dobowo wydalanego moczu, za które odpowiadają
glikozydy antocyjanowe. Wykorzystuje się je we wspomagającym leczeniu chorób
nerek, kamicy nerkowej, stanach zapalnych kłębków i miedniczek nerkowych,
zastojach moczu, obrzękach na tle zaburzeń krążenia i niewydolności nerek. Poza
tym działają żółciopędnie, mogą być użyte jako składnik mieszanek pobudzających
funkcje wydzielnicze wątroby i przy niedostatecznym przepływie żółci do
dwunastnicy, przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie. Poprzęcki i Senderski wspominają
o zastosowaniu w upławach i w nieregularnym miesiączkowaniu.
W naparach moczopędnych korzystnie jest zestawiać kwiaty chabru z zielem fiołka trójbarwnego, korzeniem wilżyny, zielem skrzypu, liściem brzozy.
Kwiaty bławatka są surowcem, który może być stosowany u
dzieci.
Zewnętrznie stosuje się napar z kwiatów chabru w formie
przymoczek na zapalenie brzegów powiek, zapalenie spojówek, przy nadwrażliwości
gałek ocznych na światło czy wiatr, zmęczeniu oczu wywołanym pracą przy
komputerze. Można go łączyć z kwiatem rumianku, koszyczkiem nagietka, zielem
świetlika. Poza tym dodaje się go do płukanek przeciwłupieżowych i
przeciwgrzybiczych.
Inne
Sok z brzeżnych kwiatów bławatka farbuje wełnę zaprawiona
ałunem na kolor niebieski. Można nim także barwić papier i żywność.
Odmiany o kwiatach białych, różowych, brunatnopurpurowych
chętnie wysiewane są jako rośliny ozdobne i dobrze, bo są to rośliny miododajne,
a o pszczoły trzeba dbać ;)
Mieszanki z zastosowaniem kwiatów chabru:
Stosowanie wewnętrzne:
Stosowanie zewnętrzne:
Zastosowanie kosmetyczne:
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz